Jak leczy się bezsenność?
Różnice w leczeniu bezsenności w Polsce i na świecie
Nie ma różnic w leczeniu bezsenności w Polsce i na świecie. Polscy specjaliści stosują te same metody leczenia, które stosowane są w Europie i na świecie.
Warto zauważyć, że Polska jest jednym z pierwszych krajów, który wdrożył nowatorską metodę terapii poznawczo – behawioralnej jako podstawowy system leczenia bezsenności.
Różnice pojawiają się na innych płaszczyznach – przede wszystkim w dostępie do usług i konsultacji medycznych w zakresie medycyny snu. W krajach zachodnich znajomość zagadnień związanych z bezsennością wśród lekarzy jest wyższa niż w Polsce. U nas nawet specjaliści od chorób układu nerwowego: psychiatrzy i neurolodzy, a także lekarze rodzinni, często nie posiadają odpowiedniej wiedzy na temat zaburzeń snu. Kolejnym aspektem, który odróżnia Polskę od krajów europejskich, jest liczba ośrodków wyspecjalizowanych w leczeniu zaburzeń snu. W Polsce funkcjonują zaledwie trzy tego typu placówki. Ponadto specjalistyczne badania snu (badanie polisomnograficzne), na podstawie których łatwiej postawić diagnozę i ustalić dalsze leczenie, w Polsce, w przeciwieństwie do wielu krajów europejskich, nie są refundowane w diagnostyce bezsenności.
Sposoby leczenia bezsenności
Metody leczenia bezsenności możemy podzielić na farmakologiczne i niefarmakologiczne.
Przez wiele lat jedyną receptą na bezsenność była tabletka nasenna. Początkowo jako leki nasenne stosowano barbiturany, a następnie benzodiazepiny. Obecnie w leczeniu bezsenności stosuje się leki nasenne nowej generacji: zolpidem, zopiklon i zaleplon. Należy jednak pamiętać, że leki te pomimo, iż mają dobre i skuteczne działanie nasenne, nie leczą bezsenności. Doskonale nadają się natomiast do stosowania doraźnego – 2-3 razy w tygodniu. Taki sposób leczenia jest wystarczający w przypadku leczenia bezsenności krótkotrwałej i przygodnej. Według współczesnych standardów leki nasenne, jeżeli są zażywane codziennie, można przyjmować maksymalnie przez okres czterech tygodni. Jeżeli brane są dwa, trzy razy w tygodniu można je stosować przez dłuższy czas.
Obecnie medycyna snu równolegle z leczeniem farmakologicznym stosuje metody niefarmakologiczne. Standardem leczenia bezsenności przewlekłej, czyli trwającej kilka miesięcy, są metody niefarmakologiczne:
- terapia behawioralna – polegająca na ćwiczeniach związanych ze zmianą zachowań okołosennych. Do najprostszych metod należy skrócenie czasu spędzanego w łóżku, przeznaczanie czasu spędzonego w łóżku na spanie a nie na czuwanie oraz pilnowanie regularnych pór snu;
- terapia poznawcza – polegająca na redukcji obaw związanych ze snem. Udowodniono, że błędne przekonania i postawy wobec snu powodują natężenie problemów. Zmiana negatywnych myśli może zmniejszyć obawy związane z brakiem snu i przełamać błędne koło prowadzące do wybudzenia. W terapii poznawczej celem jest nauczenie pacjenta racjonalnego myślenia o śnie i bezsenności, oraz pozbycie się silnego lęku związanego z niewyspaniem i konsekwencjami bezsenności. Kiedy pacjent nabierze odpowiedniego dystansu do swojego snu, a najczęściej udaje się to osiągnąć po zaledwie kilku spotkaniach ze specjalistą, to jakość jego snu wyraźnie poprawia się.
Gdy zauważymy u siebie problemy ze snem koniecznie należy się udać do lekarza rodzinnego, a gdyby problemy utrzymywały się nadal najlepiej udać się do specjalisty od zaburzeń snu. W Polsce poradnie zaburzeń snu funkcjonują w ramach NFZ, gdzie leczenie odbywa się w ramach ubezpieczenia. Aby zapisać się do lekarza zajmującego się zaburzeniami snu nie jest potrzebne skierowanie od lekarza rodzinnego.
Aby dowiedzieć się więcej na temat farmakologicznych i niefarmakologicznych metod leczenia bezsenności zapraszamy do przeczytania kolejnych artykułów.
Autor:
Dr nauk med. spec. psychiatra Michał Skalski
Kierownik Poradni Leczenia Zaburzeń Snu